احتمالاً شما هم بارها از زبان پزشکان، مربیان ورزش یا اعضای خانواده شنیده‌اید که نوشیدن هشت لیوان آب در روز ، کلید سلامتی است. این توصیه سال‌هاست که در دستورکار افرادی قرار دارد که به دنبال یک سبک زندگی سالم‌تر هستند. اما آیا این قانون برای همه افراد با هر شرایط جسمی و آب و هوایی مناسب است؟ آیا ممکن است نوشیدن بیش‌ازحد یا کمتر از این مقدار تبعاتی داشته باشد؟ در این مقاله از مجله تندرستی ها، قصد داریم به‌صورت علمی و دقیق بررسی کنیم که نوشیدن هشت لیوان آب در روزتا چه اندازه ضرورت دارد و چه عوامل دیگری باید در نظر گرفته شود.
آب؛ جوهر حیات بدن انسان
آب بخش عمده‌ای از بدن انسان را تشکیل می‌دهد. حدود ۶۰ درصد بدن بزرگسالان را آب تشکیل داده و این ماده حیاتی نقش کلیدی در تنظیم دمای بدن، حمل و نقل مواد مغذی، دفع سموم، تقویت عملکرد مغز و سلامت کلیه‌ها دارد. این خواص منجر به تقویت سیستم ایمنی با آب می‌شوند. کم‌آبی بدن می‌تواند حتی عملکرد روزمره و تمرکز فرد را مختل کند.
منشأ توصیه نوشیدن هشت لیوان آب در روز از کجاست؟
ریشه این توصیه به دهه ۱۹۴۰ برمی‌گردد، جایی که یک گزارش سازمان غذا و تغذیه آمریکا اعلام کرد انسان روزانه به حدود ۲.۵ لیتر آب نیاز دارد. مشکل اینجاست که این گزارش به طور مشخص اشاره نکرده بود که مقدار زیادی از این آب از طریق غذاها جذب می‌شود. در نتیجه، مردم به اشتباه برداشت کردند که باید همه این مقدار را به شکل نوشیدنی تأمین کنند و مفهوم نوشیدن هشت لیوان آب در روز شکل گرفت.
مصرف آب به چه عواملی بستگی دارد؟
درست است که آب برای بدن حیاتی است، اما اینکه دقیقاً چقدر آب نیاز داریم، به عوامل گوناگونی بستگی دارد. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:
- وزن بدن: هرچه وزن بدن بیشتر باشد، نیاز آبی بالاتری هم ایجاد می‌شود.
- سطح فعالیت فیزیکی: افرادی که فعالیت بدنی زیاد دارند یا ورزشکار هستند سریع‌تر آب از دست می‌دهند و باید آب بیشتری مصرف کنند.
- شرایط آب و هوایی: در مناطق گرم و مرطوب، تعرق بیشتر است و به مصرف بالای آب نیاز می‌باشد.
- بارداری یا شیردهی: زنان باردار یا شیرده باید مقدار بیشتری آب در مقایسه با وضعیت عادی مصرف کنند.
- تغذیه: غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات و سوپ‌ها نیز میزان زیادی آب دارند و باید در محاسبه روزانه لحاظ شوند.
آیا نوشیدن بیش از حد آب نیز ضرر دارد؟
بله، نوشیدن بیش از حد آب منجر به کاهش سطح سدیم خون (هیپوناترمی) می‌شود که ممکن است علائمی چون سرگیجه، تهوع، تاری دید یا حتی کما در پی داشته باشد. این اتفاق معمولاً در ورزشکاران استقامتی رخ می‌دهد که حجم زیادی آب بدون الکترولیت مصرف می‌کنند.
منابع تأمین آب فقط نوشیدنی‌ها نیستند
بسیاری از مردم فکر می‌کنند تنها از طریق نوشیدن آب می‌توانند نیاز بدن را تأمین کنند. در حالی‌که مواد غذایی نیز سهم زیادی از تأمین نیاز آبی بدن دارند. برخی از این منابع غذایی شامل:
| غذا | درصد آب موجود (تقریبی) |
| خیار | ۹۵٪ |
| هندوانه | ۹۲٪ |
| گوجه فرنگی | ۹۴٪ |
| پرتقال | ۸۶٪ |
| شیر | ۸۷٪ |
بنابراین افرادی که رژیم غذایی پر از میوه و سبزی دارند، ممکن است نیاز کمتری به نوشیدن هشت لیوان آب در روز داشته باشند.
نشانه‌های کمبود آب در بدن چیست؟
پیش از اینکه دچار مشکلات جدی شوید، بدن با ارسال هشدارهایی به شما می‌فهماند که دچار کم‌آبی هستید. برخی از این علائم عبارتند از:
- احساس تشنگی شدید
- رنگ تیره ادرار
- خشکی دهان
- سردرد
- خستگی
- کاهش تمرکز
اگر شما هم چند نشانه را مشاهده می‌کنید، احتمالاً مصرف آب روزانه شما کافی نیست.
نوشیدن آب بر اساس سیگنال‌های بدن
یک راهکار ساده برای تعیین مقدار مورد نیاز آب، توجه به حس تشنگی و رنگ ادرار است. اگر ادرار شما شفاف یا زرد روشن باشد، معمولاً بدن‌تان در وضعیت خوبی از نظر سطح آب قرار دارد.
پزشکان توصیه می‌کنند به جای پایبندی صرف به قانون هشت لیوان آب در روز، به نشانه‌های بدن خود گوش دهید. ممکن است برخی روزها نیاز به ۱۰ لیوان یا بیشتر و برخی روزها کمتر باشد.
روش‌هایی برای افزایش مصرف صحیح آب
اگر احساس می‌کنید که آب کافی نمی‌نوشید، چند راهکار ساده می‌تواند به شما کمک کند:
- همیشه یک بطری آب همراه خود داشته باشید.
- قبل از هر وعده غذایی یک لیوان آب بنوشید.
- با افزودن برش‌های لیمو، نعناع یا خیار طعم آب را دلچسب‌تر کنید.
- از اپلیکیشن برای یادآوری نوشیدن آب استفاده کنید.
- کیفیت و طعم آب مصرفی را ارتقا دهید – گاهی طعم نامطبوع باعث دوری از آب می‌شود.
جمع‌بندی
با همه آنچه گفتیم، این نتیجه‌گیری قابل برداشت است که قانون هشت لیوان آب در روز یک توصیه عمومی است نه الزامی برای همه. نیاز بدن به آب به فاکتورهای متعددی بستگی دارد، از جمله شرایط جسمی، محیطی و رژیم غذایی فرد. بهترین راه برای تامین مناسب آب، گوش دادن به نیاز بدن، تمرکز بر کیفیت تغذیه و توجه به نشانه‌های کم‌آبی است. بنابراین برای سلامت جسم و روانتان، به‌جای پیروی کورکورانه از این قانون، از اصول خاص بدن خود تبعیت کنید.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟