راهنمای خواندن جواب آزمایش خون

خواندن و فهمیدن نتیجه آزمایش خون اغلب اوقات برای کسانی که سررشته‌ای ندارند، می‌تواند بسیار پیچیده باشد. به خصوص با وجود اصطلاحات جواب آزمایش خون و اعداد و ارقام آن، که خواندن آزمایش خون را حسابی برای بیمار دشوار می‌کند. اما فهمیدن صحیح اطلاعات آزمایش خون می‌تواند بسیار برای شما سودمند باشد، چرا که آزمایش‌ خون اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد داخلی بدن در اختیار بیمار و پزشک قرار می‌دهد. و به پزشکان کمک می‌کند تا بیماری‌ها را به درستی تشخیص دهند، بهترین درمان‌ها را پیشنهاد دهند و میزان سلامتی بدن را ارزیابی کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا راهنمای خواندن جواب آزمایش خون را دریافت کنید و بتوانید نتایج رایج آزمایش خون را تفسیر کنید و به درستی انواع آزمایش را درک کنید، درک اینکه هر آزمایش چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کند و محدوده‌های نرمال چیست.

تفسیر آزمایش خون (CBC)

برخورداری از علم ترجمه جواب آزمایش می‌تواند بسیار مهم و کارآمد باشد. برای مثال آزمایش شمارش کامل خون (Complete Blood Count) یکی از رایج‌ترین آزمایش‌های خون است که چندین جز خون را اندازه‌گیری می‌کند، از جمله گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC)، پلاکت‌ها، هموگلوبین و هماتوکریت موجود در خون. این آزمایش به تشخیص عفونت، آنمی، مشکلات انعقاد خون و حتی سرطان خون کمک می‌کند، داشتن علم تفسیر آزمایش خون برای پیشگیری، اقدام فوری در هنگام وقوع بیماری و پیشگیری از سکته قلبی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. در ادامه با راهنمای خواندن جواب آزمایش خون همراه باشید.

• تفسیر آزمایش گلبول‌های قرمز خون RBC: سلول‌های قرمز اکسیژن را از ریه‌ها به سراسر بدن منتقل می‌کنند. محدوده نرمال برای مردان 4.5 تا 5.9 میلیون سلول در هر میکرولیتر و برای زنان 4.1 تا 5.1 میلیون سلول در هر میکرولیتر است. تعداد گلبول‌های قرمز پایین ممکن است نشان‌دهنده آنمی باشد، در حالی که تعداد گلبول‌های قرمز بالا می‌تواند نشان‌دهنده کم‌آبی یا کمبود مواد مورد نیاز بدن یا دیگر بیماری‌ها باشد.
• تفسیر آزمایش گلبول‌های سفید خون :(WBC) گلبول‌های سفید خون یا WBC بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند. محدوده نرمال سلول‌‌های سفید 4,500 تا 11,000 سلول در میکرولیتر است. تعداد سلول‌های سفید بالا ممکن است نشان‌دهنده عفونت، التهاب یا لوسمی باشد، در حالی که تعداد سلول‌های سفید پایین می‌تواند نشان‌دهنده سیستم ایمنی ضعیف باشد.
• بررسی سطح پلاکت‌ها PLT: پلاکت‌ها به لخته‌شدن خون کمک می‌کنند. محدوده نرمال 150,000 تا 400,000 پلاکت در میکرولیتر است. تعداد پلاکت پایین ممکن است منجر به خونریزی بیشتر و لخته نشدن خون ‌شود، در حالی که تعداد پلاکت بالا خطر لخته‌شدن خون را افزایش می‌دهد.
• تفسیر تست هموگلوبین: این پروتئین در سلول‌های قرمز خون وجود دارد و وظیفه حمل اکسیژن را به عهده دارند. محدوده نرمال برای مردان 14 تا 17.5 گرم در دسی‌لیتر و برای زنان 13.5 تا 16.9 گرم در دسی‌لیتر است. هموگلوبین پایین نشان‌دهنده آنمی است.
• هماتوکریت: هماتوکریت درصد حجم خونی را که گلبول‌های قرمز اشغال کرده‌اند نشان می‌دهد. محدوده نرمال برای مردان 41.5% تا 50.4% و برای زنان 35.9% تا 44.6% است. هماتوکریت پایین می‌تواند نشان‌دهنده آنمی باشد، در حالی که هماتوکریت بالا ممکن است نشان‌دهنده کم‌آبی باشد.

جدول تفسیر آزمایش خون

آزمایش تیروئید و اهمیت آن

آزمایش تیروئید سطح هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید را اندازه‌گیری می‌کنند که وظیفه اصلی این هورمون‌ها تنظیم متابولیسم، انرژی و دمای بدن است. انواع آزمایش‌ تیروئید شامل موارد زیر است:

• هورمون محرک تیروئید (TSH): این هورمون توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود و تحریک‌کننده غده تیروئید است. محدوده نرمال آن در بدن 0.4 تا 4.0 mIU/L است. TSH بالا ممکن است نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید باشد، این در حالی است که TSH پایین می‌تواند نشان‌دهنده پرکاری تیروئید باشد.
• تیروکسین (T4): این هورمون از هورمون‌های اصلی غده تیروئید است که محدوده نرمال آن 5.0 تا 11.0 μg/dL است. T4 پایین می‌تواند نشان‌دهنده کم کاری تیروئید باشد و T4 بالا ممکن است نشان‌دهنده پرکاری تیروئید باشد.
• تیروکسین آزاد (Free T4): این شکل فعال هورمونT4  است. محدوده نرمال آن 0.9 تا 2.5 ng/dL است.
• تری‌یدوتیرونین (T3): این هورمون  نسبت به هورمون‌های قبلی فعال‌تر است. محدوده نرمال 70 تا 204 ng/dL است.T3 بالا می‌تواند نشان‌دهنده پرکاری تیروئید باشد.
• تری‌یدوتیرونین آزاد (Free T3): این شکل فعال T3 است و محدوده نرمال آن 2.3 تا 4.1 pg/mL است.

هدف از انجام این آزمایش‌ها، تشخیص و مدیریت اختلالات تیروئید است که بر سلامت بدن از جمله انرژی و وزن بدن تاثیر گذار است. همچنین برای راهنمای خواندن جواب آزمایش ادرار می‌توانید بر روی لینک زده و آموزش خواندن آزمایش ادرار را دریافت کنید.

تحلیل جامع پانل متابولیک

پانل متابولیک، که شامل دو بخش پایه (BMP) و جامع (CMP) است، عملکرد اندام‌ها و تعادل الکترولیتی را بررسی می‌کند. پانل متابولیک شامل موارد زیر است:

• گلوکز: گلوکز نشان‌دهنده سطح قند خون است و  محدوده نرمال برای آن به صورت ناشتا 70 تا 99 mg/dL است. گلوکز بالا ممکن است نشان‌دهنده دیابت باشد.
• کلسیم: کلسیم از عناصر مهم برای استخوان‌ها و عملکرد عصبی در بدن است. محدوده نرمال 8.5 تا 10.2 mg/dL است.
• سدیم: سدیم از الکترولیت‌های کلیدی در بدن است. محدوده نرمال برای آن 135 تا 145 mEq/L  است.
• پتاسیم: پتاسیم از دیگر الکترولیت‌ها در بدن است. محدوده نرمال آن 3.5 تا 5.0 mEq/L است.
• کلرید: پتاسیم از دیگر الکترولیت‌ها در بدن است. محدوده نرمال آن 98 تا 106 mEq/L است.
• بی‌کربنات: مقدار بی‌کربنات نشان‌دهنده تعادل اسیدی بازی در بدن است. محدوده نرمال آن 22 تا 29 mEq/L است.
• نیتروژن اوره خون(BUN) : نیتروژن اوره خون نشان‌دهنده چگونه عملکرد کلیه‌ها است که محدوده نرمال آن 7 تا 20 mg/dL است.
• کراتینین: کراتینین نیز همانند نیتروژن اوره از دیگر نشانگرها برای عملکرد کلیه است. محدوده نرمال برای مردان 0.6 تا 1.2 mg/dL و برای زنان 0.5 تا 1.1 mg/dL است.

چربی خون در جواب آزمایش

پانل لیپید شامل کلسترول کل، HDL، LDL  و تری‌گلیسرید است. محدوده‌های نرمال شامل موارد زیر است:

• کلسترول کل: کمتر از 200 mg/dL
• HDL: بالاتر از 60 mg/dL
• LDL: کمتر از 100 mg/dL
• تری‌گلیسرید: کمتر از 150 mg/dL

نکات پایانی

در این مقاله به راهنمای خواندن جواب آزمایش خون پرداختیم. داشتن دانش پایه برای درک نتیجه آزمایش خون می‌تواند برای پیشگیری و اقدام به موقع، بسیار موثر باشد. البته دانستن جواب آزمایش به این معنا نیست که باید از مراجعه به پزشک غافل شد. پزشک با بررسی جواب آزمایش شما، مشکلات احتمالی را بررسی کرده، درمان مناسب را انتخاب می‌کند و راهنمایی‌های لازم را براساس وضعیت بیمار ارائه می‌دهد.